Abawine umklomelo weNobel ka-2023 ngemuva kwalesi sayensi esiguqulayo: Ama-Laser e-Attosecond

Bhalisela i-Social Media yethu ukuze uthole okuthunyelwe okusheshayo

Esimemezelweni esibalulekile kusihlwa sangomhlaka-3 Okthoba 2023, kwadalulwa uMklomelo KaNobel kuFiziksi wonyaka ka-2023, kuqashelwa iminikelo evelele yososayensi abathathu abadlale indima ebalulekile njengabaphayona emkhakheni wobuchwepheshe be-attosecond laser.

Igama elithi "i-attosecond laser" livela esikalini sesikhathi esifushane kakhulu esisebenza kuso, ikakhulukazi ngokulandelana kwe-attoseconds, okuhambisana nemizuzwana eyi-10^-18. Ukuze kuqondwe ukubaluleka okujulile kwalolu buchwepheshe, ukuqonda okuyisisekelo kwalokho okushiwo yi-attosecond kubaluleke kakhulu. I-attosecond imelela njengeyunithi yesikhathi emfushane kakhulu, eyakha ingxenye eyodwa kwezigidigidi zengxenye yesigidigidi yomzuzwana ngaphakathi komongo obanzi womzuzwana owodwa. Ukuze sikubeke embonweni, uma singafanisa umzuzwana nentaba ende, i-attosecond ibingafana nohlamvu olulodwa lwesihlabathi olubekwe phansi kwentaba. Kulesi sikhathi esisheshayo, ngisho nokukhanya akukwazi ukunqamula ibanga elilingana nobukhulu be-athomu ngayinye. Ngokusebenzisa ama-attosecond lasers, ososayensi bathola ikhono elingakaze libonwe lokuhlola nokulawula amandla ayinkimbinkimbi ama-electron ngaphakathi kwezakhiwo ze-athomu, njengokuphindaphindwa kokuhamba kancane kohlaka ngohlaka ngokulandelana kwe-cinematic, ngaleyo ndlela bahlole ukusebenzisana kwawo.

Ama-laser e-Attosecondkumelela umvuthwandaba wocwaningo olunzulu kanye nemizamo ehlangene yososayensi, abaye basebenzisa izimiso ze-optics ezingezona eziqondile ukwenza ama-laser asheshayo. Ukufika kwabo kusinikeze indawo entsha yokubuka nokuhlola izinqubo eziguquguqukayo ezenzeka ngaphakathi kwama-athomu, ama-molecule, ngisho nama-electron ezintweni eziqinile.

Ukuze kucaciswe uhlobo lwama-laser e-attosecond futhi kuqashelwe izimfanelo zawo ezingavamile uma kuqhathaniswa nama-laser avamile, kubalulekile ukuhlola ukuhlukaniswa kwawo ngaphakathi "komndeni we-laser" obanzi. Ukuhlukaniswa ngobude be-wavelength kubeka ama-laser e-attosecond ikakhulukazi ngaphakathi kobubanzi bemvamisa ye-ultraviolet kuya kwe-X-ray ethambile, okubonisa ubude bawo obufushane kakhulu ngokungafani nama-laser avamile. Ngokuphathelene nezindlela zokukhipha, ama-laser e-attosecond awela ngaphansi kwesigaba sama-laser acindezelwe, abonakala ngobude bawo obufushane kakhulu be-pulse. Ukuze kudwetshwe ukufaniswa kokucaca, umuntu angacabanga ngama-laser agxiliwe njenge-continuous-wave afana ne-flashlight ekhipha ukukhanya okuqhubekayo, kuyilapho ama-laser acindezelwe efana nokukhanya kwe-strobe, okushintshana ngokushesha phakathi kwezikhathi zokukhanya nobumnyama. Empeleni, ama-laser e-attosecond abonisa ukuziphatha okushukumisayo ngaphakathi kokukhanya nobumnyama, kodwa ukuguquka kwawo phakathi kwalezi zimo ezimbili kwenzeka ngemvamisa emangalisayo, kufinyelela endaweni yama-attosecond.

Ukuhlukaniswa okwengeziwe ngamandla kubeka ama-laser kuma-bracket anamandla aphansi, anamandla aphakathi nendawo, kanye nanamandla aphezulu. Ama-laser e-Attosecond athola amandla aphezulu ngenxa yesikhathi sawo esifushane kakhulu sokushaya kwenhliziyo, okuholela kumandla aphezulu kakhulu (P) - achazwa njengokuqina kwamandla ngesikhathi seyunithi (P=W/t). Nakuba ama-pulse e-laser e-attosecond ngamanye engase angabi namandla amakhulu kakhulu (W), izinga lawo elifinyeziwe lesikhashana (t) liwanikeza amandla aphezulu kakhulu.

Ngokuphathelene nezindawo zokusetshenziswa, ama-laser ahlanganisa ububanzi obuhlanganisa izinhlelo zokusebenza zezimboni, zezokwelapha, nezesayensi. Ama-laser e-Attosecond athola indawo yawo ngokuyinhloko emkhakheni wocwaningo lwesayensi, ikakhulukazi ekuhloleni izinto ezishintsha ngokushesha ngaphakathi kwezindawo zefiziksi nekhemistri, okunikeza ithuba lokufinyelela ezinqubweni ezisheshayo zamandla zomhlaba we-microcosmic.

Ukuhlukaniswa ngezigaba nge-laser medium kuveza ama-laser njenge-gas lasers, i-solid-state lasers, i-liquid lasers, kanye ne-semiconductor lasers. Ukukhiqizwa kwama-attosecond lasers ngokuvamile kuncike ku-gas laser media, kusizakale ngemiphumela ye-optical engeyona i-linear ukuze kuvele ama-harmonics aphezulu.

Ekufinyezweni, ama-laser e-attosecond akha isigaba esiyingqayizivele sama-laser e-short-pulse, ahlukaniswa ubude bawo obufushane kakhulu be-pulse, obuvame ukulinganiswa ngama-attosecond. Ngenxa yalokho, abe ngamathuluzi abalulekile okubuka nokulawula izinqubo ezishintshashintshayo ezisheshayo zama-electron ngaphakathi kwama-athomu, ama-molecule, nezinto eziqinile.

Inqubo Ecacile Yokukhiqizwa Kwe-Laser Ye-Attosecond

Ubuchwepheshe be-laser ye-Attosecond buhamba phambili ekusungulweni kwesayensi, buzigqaja ngezimo eziqinile nezithakazelisayo zokukhiqizwa kwayo. Ukuze sicacise ubunzima bokukhiqizwa kwe-laser ye-attosecond, siqala ngokuchaza kafushane izimiso zayo eziyisisekelo, kulandelwe izingathekiso ezicacile ezithathwe kokuhlangenwe nakho kwansuku zonke. Abafundi abangawazi kahle ubunzima be-physics efanele akudingeki baphelelwe yithemba, njengoba izingathekiso ezilandelayo zihlose ukwenza i-physics eyisisekelo ye-laser ye-attosecond itholakale kalula.

Inqubo yokukhiqiza ama-laser e-attosecond incike kakhulu enkambisweni eyaziwa ngokuthi i-High Harmonic Generation (HHG). Okokuqala, umsebe wama-laser pulses e-femtosecond anamandla aphezulu (imizuzwana eyi-10^-15) ugxile kakhulu ezintweni eziqondiwe yigesi. Kubalulekile ukuqaphela ukuthi ama-laser e-femtosecond, afana nama-laser e-attosecond, abelana ngezici zokuba nezikhathi zokushaya ezimfushane kanye namandla aphezulu. Ngaphansi kwethonya lensimu ye-laser enamandla, ama-electron angaphakathi kwama-athomu egesi akhululwa okwesikhashana kuma-nuclei awo e-athomu, angene okwesikhashana esimweni sama-electron akhululekile. Njengoba la ma-electron eshintshashintsha ngenxa yensimu ye-laser, ekugcineni abuyela futhi ahlangane nama-athomu awo ayinhloko, adale izimo ezintsha zamandla aphezulu.

Phakathi nale nqubo, ama-electron ahamba ngesivinini esiphezulu kakhulu, futhi lapho ehlanganiswa ne-nuclei ye-athomu, akhipha amandla engeziwe ngesimo sokukhishwa okuphezulu kwe-harmonic, okubonakala njengama-photon anamandla aphezulu.

Ama-frequency ala ma-photon anamandla aphezulu asanda kukhiqizwa ayi-integer multiples ye-laser frequency yokuqala, akha lokho okubizwa ngokuthi ama-harmonics e-oda eliphezulu, lapho igama elithi "ama-harmonics" lisho ama-frequency ayi-integral multiples ye-frequency yokuqala. Ukuze uthole ama-laser e-attosecond, kuyadingeka ukuhlunga nokugxila la ma-harmonics e-oda eliphezulu, ukhethe ama-harmonics athile bese uwagxilisa endaweni eqondile. Uma uthanda, amasu okucindezela i-pulse angafinyeza isikhathi sokushaya kwenhliziyo, aveze ama-pulse amafushane kakhulu ebangeni le-attosecond. Ngokusobala, ukukhiqizwa kwama-laser e-attosecond kwakha inqubo eyinkimbinkimbi nenezici eziningi, edinga izinga eliphezulu lobuchwepheshe kanye nemishini ekhethekile.

Ukuze sicacise le nqubo eyinkimbinkimbi, sinikeza ukufana okungokomfanekiso okusekelwe ezimweni zansuku zonke:

Ama-Laser Pulses e-Femtosecond Anamandla Aphezulu:

Cabanga nje une-catapult enamandla kakhulu ekwazi ukuphonsa amatshe ngokushesha ngesivinini esikhulu, njengendima edlalwa ama-laser pulses e-femtosecond anamandla amakhulu.

Izinto Eziqondiwe Ezinegesi:

Cabanga ngamanzi athule afanekisela izinto eziqondiwe zegesi, lapho ithonsi ngalinye lamanzi limelela khona ama-athomu amaningi egesi. Isenzo sokuphonsa amatshe kulo mzimba wamanzi sifana nomthelela wama-laser pulses e-femtosecond anamandla aphezulu ezintweni eziqondiwe zegesi.

Ukunyakaza kwe-Electron kanye nokuhlanganiswa kabusha (Ukuguqulwa Okubizwa Ngokwemvelo):

Lapho ama-laser pulse e-femtosecond ethinta ama-athomu egesi ngaphakathi kwezinto eziqondiwe zegesi, inani elikhulu lama-electron angaphandle livuselelwa okwesikhashana esimweni lapho lisuka khona kuma-athomu awo, lakha isimo esifana ne-plasma. Njengoba amandla esistimu encipha kamuva (njengoba ama-laser pulse evuselelwa ngokwemvelo, anezikhawu zokuma), lawa ma-electron angaphandle abuyela eduze kwawo nama-athomu, ekhipha ama-photon anamandla aphezulu.

Isizukulwane Esiphezulu Se-Harmonic:

Cabanga isikhathi ngasinye lapho ithonsi lamanzi liwela ebusweni bechibi, lidala ama-ripple, afana kakhulu nama-harmonics aphezulu kuma-laser e-attosecond. La ma-ripple anemvamisa ephezulu kanye nama-amplitude kunama-ripple okuqala abangelwa yi-primary femtosecond laser pulse. Ngesikhathi senqubo ye-HHG, umsebe we-laser onamandla, ofana nokuphonsa amatshe njalo, ukhanyisa ithagethi yegesi, efana nobuso bechibi. Le nsimu ye-laser enamandla isunduza ama-electron kugesi, afana nama-ripple, kude nama-athomu awo okuqala bese ewadonsa emuva. Isikhathi ngasinye lapho i-electron ibuyela ku-athomu, ikhipha umsebe we-laser omusha onemvamisa ephezulu, efana namaphethini e-ripple ayinkimbinkimbi kakhulu.

Ukuhlunga Nokugxila:

Ukuhlanganisa yonke le misebe ye-laser esanda kukhiqizwa kuveza ububanzi bemibala ehlukahlukene (amaza noma ubude bamaza), eminye yayo eyakha i-laser ye-attosecond. Ukuze uhlukanise ubukhulu namaza athile, ungasebenzisa isihlungi esikhethekile, njengokukhetha amaza afunwayo, bese usebenzisa ingilazi yokukhulisa ukuze uwagxilise endaweni ethile.

Ukucindezela Kwe-Pulse (uma kudingeka):

Uma uhlose ukusabalalisa ama-ripple ngokushesha nangokufushane, ungasheshisa ukusabalala kwawo usebenzisa idivayisi ekhethekile, unciphise isikhathi i-ripple ngayinye ehlala ngaso. Ukukhiqizwa kwama-laser e-attosecond kuhilela ukusebenzisana okuyinkimbinkimbi kwezinqubo. Kodwa-ke, uma kuhlukaniswa futhi kubonwa ngamehlo, kuba lula ukukuqonda.

Umnikazi Wentengo KaNobel
Izithombe Zomnqobi.
Umthombo Wesithombe: Iwebhusayithi Esemthethweni Yomklomelo KaNobel.
I-Laser Ehlukile Yobude Bamagagasi
Ama-Laser anobude obuhlukahlukene bamagagasi.
Umthombo Wesithombe: I-Wikipedia
Ikomidi Elisemthethweni Lomklomelo KaNobel kuHarmonics
Inothi elisemthethweni lekomidi leNobel Prize mayelana nama-harmonics.
Umthombo Wesithombe: Iwebhusayithi Esemthethweni Yekomidi Lentengo KaNobel

Isixwayiso Ngezinkinga Zokushicilela:
This article has been republished on our website with the understanding that it can be removed upon request if any copyright infringement issues arise. If you are the copyright owner of this content and wish to have it removed, please contact us at sales@lumispot.cn. We are committed to respecting intellectual property rights and will promptly address any valid concerns.

Umthombo Wesihloko Soqobo: LaserFair 激光制造网


Isikhathi sokuthunyelwe: Okthoba-07-2023